Alles over Bitcoin: Wat is het, hoe werkt het en wat zijn de risico's?

Belangrijkste punten:

• Bitcoin is digitaal, decentraal geld dat werkt zonder bank of overheid.
• De blockchain functioneert als een openbaar kasboek dat niet te vervalsen is.
• Nieuwe Bitcoins ontstaan via mining met hoge rekenkracht.
• De limiet van 21 miljoen munten zorgt voor vaste schaarste.
• De markt is jong, waardoor de koers sterk kan schommelen.

Bitcoin is zonder twijfel de meest besproken financiële innovatie van de 21e eeuw. Wat begon als een experimenteel internetgeld, is uitgegroeid tot een wereldwijd fenomeen dat vaak "digitaal goud" wordt genoemd. Maar ondanks de populariteit, blijven veel mensen met vragen zitten.

In dit artikel gaan we terug naar de basis. We leggen de kern uit, beantwoorden de meest gestelde Google-vragen en kijken naar de risico's. Zo begrijp je niet alleen wat Bitcoin is, maar ook of het iets voor jou is.

1. Wat is Bitcoin?

Digitaal, decentraal geld. Bitcoin is een volledig digitale valuta. In tegenstelling tot de euro of de dollar, zijn er geen fysieke munten of briefjes van. Het meest revolutionaire aspect van Bitcoin is dat het decentraal is. Dat betekent dat er geen centrale bank of overheid de baas over is. Het netwerk wordt in de lucht gehouden door duizenden computers over de hele wereld. Hierdoor kun je waarde versturen naar iemand aan de andere kant van de wereld, zonder tussenkomst van een bank. Dit maakt transacties vaak sneller, goedkoper en censuur-bestendig.

Wat is de technologie van Blockchain 

De ruggengraat van Bitcoin is de blockchain. Zie dit als een digitaal kasboek dat voor iedereen zichtbaar is, maar door niemand kan worden gewijzigd. Elke transactie wordt vastgelegd in een "blokje" informatie. Als dat blokje vol is, wordt het vastgeketend aan het vorige blokje (de chain). Omdat elke computer in het netwerk een kopie heeft van dit kasboek, is fraude vrijwel onmogelijk. Als iemand probeert vals te spelen, wijzen de andere computers in het netwerk die versie direct af. Dit zorgt voor een extreem veilig systeem zonder centrale toezichthouder.

2. Waardoor ontstaat Bitcoin?

Hoe werkt mining 

Nieuwe Bitcoins worden niet gedrukt door een bank, maar "gedolven" door computers. Dit proces heet mining. Krachtige computers lossen extreem ingewikkelde wiskundige puzzels op om het netwerk te beveiligen en transacties te verwerken. De computer die als eerste de puzzel oplost, mag een nieuw blok aan de blockchain toevoegen. Dit kost veel energie en rekenkracht, wat bijdraagt aan de veiligheid van het netwerk: het is simpelweg te duur om het systeem aan te vallen.

De beloning en schaarste 

Als beloning voor het oplossen van de puzzel krijgt de miner nieuwe Bitcoins uitgekeerd. Dit is de enige manier waarop er nieuwe munten in omloop komen. Er is echter een harde limiet: er zullen nooit meer dan 21 miljoen Bitcoins bestaan. Bovendien vindt er elke vier jaar een "Halving" plaats, waarbij de beloning voor miners wordt gehalveerd. Dit zorgt ervoor dat Bitcoin steeds schaarser wordt, vergelijkbaar met goud dat steeds moeilijker te vinden is. Deze ingebouwde schaarste is een belangrijke reden voor de prijsstijgingen op lange termijn.

3. Wat zijn de kenmerken van Bitcoin?

Hoge volatiliteit (Koersschommelingen) 

Een van de meest merkbare kenmerken van Bitcoin is de volatiliteit. De koers kan op één dag met tien procent stijgen of dalen. Dit komt doordat de markt relatief jong is en er geen centrale partij is die de koers stabiliseert. Nieuwsberichten, regelgeving en macro-economische gebeurtenissen hebben direct invloed op de prijs. Voor handelaren biedt dit kansen, maar voor de gemiddelde spaarder kan dit stressvol zijn. Het is belangrijk om te beseffen dat deze schommelingen "feature, not a bug" zijn in een vrije markt.

Transparantie en pseudo-anonimiteit 

Bitcoin is transparant: elke transactie die ooit is gedaan, is voor iedereen terug te vinden op de blockchain. Je kunt precies zien hoeveel Bitcoin er van adres A naar adres B is verstuurd. Tegelijkertijd is het pseudo-anoniem. Op de blockchain staan geen namen of adressen, maar alleen lange reeksen cijfers en letters (wallet-adressen). Zolang niemand weet welk adres bij jou hoort, blijf je anoniem. Echter, zodra je Bitcoin koopt via een gereguleerde broker waar je je paspoort moet laten zien, is die link wel te leggen door autoriteiten.

4. Wat kun je doen met Bitcoin?

Investeren en HODL 

Veel mensen kopen Bitcoin als investering. Ze zien het als een manier om hun vermogen te beschermen tegen inflatie, omdat er van euro's onbeperkt bijgedrukt kan worden en van Bitcoin niet. De strategie die hierbij hoort wordt vaak "HODL" genoemd (Hold On for Dear Life): het kopen en vasthouden van Bitcoin voor de lange termijn, ongeacht wat de koers op korte termijn doet. Deze investeerders speculeren erop dat de schaarste de prijs in de toekomst verder zal opdrijven.

Betalen en internationale transacties 

Naast oppotten kun je Bitcoin ook daadwerkelijk gebruiken als geld. In sommige landen (zoals El Salvador) is het een wettig betaalmiddel. Online accepteren steeds meer webshops en diensten Bitcoin. Het is vooral krachtig voor internationale betalingen. Geld overmaken naar familie in Zuid-Amerika of Afrika via een bank is vaak traag en duur. Met Bitcoin kan dit binnen tien minuten, tegen lage kosten, en zonder dat de ontvanger een bankrekening nodig heeft. Een smartphone met internet is genoeg.

5. Hoe voorkom je risico's met Bitcoin?

Beveiliging van je account 

Wie wil beleggen zonder dagelijks met beveiliging bezig te zijn kiest vaak voor een aanpak die risico’s automatisch beperkt. Zo blijft investeren overzichtelijk, ook wanneer de markt sneller beweegt dan je zelf kunt bijhouden. Omdat jij je eigen bank bent, ben je ook verantwoordelijk voor je eigen beveiliging. Als je wachtwoord kwijtraakt of gehackt wordt, is er geen helpdesk die je geld terug kan halen. Het is cruciaal om altijd Two-Factor Authentication (2FA) in te stellen op je accounts. Gebruik hiervoor liever een app (zoals Google Authenticator) dan SMS, omdat SMS-verkeer onderschept kan worden. Wees ook extreem waakzaam voor phishing-mails en nep-advertenties die beloven dat ze je Bitcoin kunnen verdubbelen.

Opslag: Hot vs. Cold Wallets 

De veiligste manier om risico's te voorkomen is door na te denken over opslag. Laat je grote bedragen op een beurs (exchange) staan? Dan loop je het risico dat die beurs failliet gaat of gehackt wordt. Voor grotere bedragen is een "Hardware Wallet" (zoals een Ledger of Trezor) aan te raden. Dit is een fysieke USB-stick die jouw toegangssleutels offline bewaart. Dit noem je "Cold Storage". Zelfs als je computer besmet is met een virus, kunnen hackers niet bij je munten omdat je fysiek op de stick moet drukken om een transactie goed te keuren.

Veelgestelde vragen over de werking en waarde van Bitcoin

Wie heeft Bitcoin bedacht?

Bitcoin is in 2008 bedacht door een persoon of groep onder het pseudoniem Satoshi Nakamoto. Hij (of zij) publiceerde het beroemde "Whitepaper" en lanceerde het netwerk in 2009. Het bijzondere is dat Satoshi in 2011 verdween en niets meer van zich heeft laten horen. Niemand weet wie hij echt is. Dit is cruciaal voor Bitcoin: omdat er geen leider is, kan niemand onder druk worden gezet om het netwerk aan te passen. Het feit dat de oprichter anoniem en afwezig is, maakt Bitcoin écht decentraal.

Waarom heeft Bitcoin waarde?

Mensen vragen zich vaak af waarom "digitaal lucht" geld waard is. De waarde van Bitcoin komt voort uit dezelfde eigenschappen die goud waardevol maken: het is schaars, duurzaam, deelbaar en niet na te maken. Maar bovenal is het gebaseerd op vertrouwen en het netwerkeffect. Zolang miljoenen mensen wereldwijd bereid zijn om goederen en diensten te ruilen voor Bitcoin, heeft het waarde. In tegenstelling tot fiat-geld (zoals de euro), kan de waarde niet verwateren door inflatie, wat het voor velen een aantrekkelijke oppotmiddel maakt.

Is Bitcoin legaal in Nederland?

Ja, het bezitten en handelen in Bitcoin is in Nederland volledig legaal. De Nederlandsche Bank (DNB) houdt toezicht op bedrijven die cryptodiensten aanbieden (zoals brokers), om witwassen te voorkomen. Dit betekent dat als je Bitcoin koopt bij een Nederlands bedrijf, je je moet legitimeren. Hoewel het geen wettig betaalmiddel is (je kunt er de belasting niet mee betalen), wordt het door de overheid gezien als vermogen.

Wat is het verschil tussen Bitcoin en Altcoins?

Bitcoin was de eerste cryptocurrency en is nog steeds veruit de grootste en bekendste. Alle andere munten worden "Altcoins" (alternatieve coins) genoemd. Voorbeelden zijn Ethereum, Solana of Ripple. Waar Bitcoin vooral dient als digitaal goud, proberen veel Altcoins andere problemen op te lossen, zoals snellere transacties of programmeerbare contracten. Bitcoin wordt over het algemeen gezien als de meest veilige en conservatieve keuze, terwijl Altcoins vaak volatieler en risicovoller zijn.

Hoe veilig is de Bitcoin blockchain?

De Bitcoin blockchain wordt beschouwd als het veiligste computernetwerk ter wereld. Dit komt door de enorme hoeveelheid rekenkracht (hashrate) die miners inzetten. Om de blockchain te hacken, zou je meer dan 51% van alle rekenkracht ter wereld in handen moeten hebben. Dit kost miljarden aan hardware en energie, wat een aanval economisch onlogisch maakt. Sinds de start in 2009 is het Bitcoin-netwerk zelf nog nooit gehackt; hacks vinden altijd plaats bij externe partijen zoals beurzen of door menselijke fouten van gebruikers.

Wat gebeurt er als alle 21 miljoen Bitcoins gemined zijn?

Rond het jaar 2140 zal de allerlaatste Bitcoin gemined worden. Vanaf dat moment komen er geen nieuwe munten meer bij. Veel mensen vragen zich af of miners dan stoppen met het beveiligen van het netwerk. Het antwoord is nee. Miners verdienen namelijk niet alleen nieuwe Bitcoins, maar ook transactiekosten. Tegen die tijd zullen de transactiekosten naar verwachting hoog genoeg zijn om de miners te betalen voor hun werk, waardoor het netwerk veilig blijft draaien zonder inflatie van nieuwe munten.

Is Bitcoin slecht voor het milieu?

Dit is een veelbesproken thema. Het klopt dat het mining-proces veel elektriciteit verbruikt, vergelijkbaar met het verbruik van een klein land. Echter, verbruik is niet hetzelfde als vervuiling. Een groot deel van de Bitcoin-mining vindt plaats met reststroom of groene energie (zoals waterkracht) die anders verloren zou gaan. Bitcoin-miners zoeken namelijk altijd naar de allergoedkoopste stroom, en dat is vaak duurzame energie op afgelegen plekken. De industrie vergroent daardoor snel, al blijft het energieverbruik een belangrijk aandachtspunt.

Hoe begin ik veilig met Bitcoin kopen?

Beginnen is tegenwoordig vrij simpel.

1. Kies een betrouwbare broker: In Nederland zijn partijen als Bitvavo, Finst of Coinmerce gereguleerd door de DNB.
2. Maak een account aan: Je zult je moeten identificeren met een paspoort of rijbewijs (KYC-procedure).
3. Stort euro's: Dit kan simpelweg via iDEAL.
4. Koop Bitcoin: Je wisselt je euro's om. Belangrijk: begin met kleine bedragen en investeer nooit geld dat je niet kunt missen.

Kan ik een halve Bitcoin kopen?

Ja, absoluut. Dit is een veelvoorkomend misverstand. Je hoeft geen hele Bitcoin te kopen (wat tienduizenden euro's kost). Bitcoin is deelbaar tot 8 cijfers achter de komma. De kleinste eenheid heet een "Satoshi". Er gaan 100 miljoen Satoshi's in één Bitcoin. Je kunt dus prima voor €50 of €100 aan Bitcoin kopen. Je bezit dan bijvoorbeeld 0,002 Bitcoin. Het percentage waarmee je inleg stijgt of daalt blijft precies hetzelfde.

Wanneer moet ik Bitcoin verkopen?

Het juiste moment van verkopen is voor iedereen anders. Emotie is hier je grootste vijand. Veel beginners verkopen in paniek als de koers daalt, en kopen als de koers op een hoogtepunt staat (FOMO). Een veelgebruikte strategie is DCA (Dollar Cost Averaging) bij het verkopen: je verkoopt stap voor stap kleine beetjes als de koers stijgt. Zo pak je winst, maar blijf je ook deels in de markt zitten mocht de prijs verder stijgen. Bepaal vooraf je doel: wil je snel winst in euro's, of spaar je voor je pensioen?

Veelgestelde vragen (FAQ)

Moet ik belasting betalen over Bitcoin in Nederland? 

Ja, in Nederland valt Bitcoin in Box 3 (Sparen en Beleggen). Je moet de waarde van je crypto-bezittingen op de peildatum (1 januari van het belastingjaar) opgeven bij je belastingaangifte. Als je totale vermogen boven het heffingsvrij vermogen uitkomt, betaal je vermogensbelasting.

Wat is een Bitcoin wallet? 

Een wallet is een digitale portemonnee. Het is software (een app) of hardware (een stick) die jouw privésleutels bewaart. Met deze sleutels kun je aantonen dat de Bitcoins op de blockchain van jou zijn en kun je ze versturen. Zonder wallet kun je niet bij je munten.

Kan Bitcoin naar nul gaan?

In theorie is het mogelijk dat de waarde naar nul gaat, bijvoorbeeld als er een onoplosbare fout in de software wordt gevonden of als de hele wereld besluit het te verbieden. Gezien de huidige wereldwijde adoptie door bedrijven, banken en zelfs landen, wordt de kans hierop echter steeds kleiner geacht door experts.

‍

Conclusie over Bitcoin

Of je Bitcoin gebruikt als investering, betaalmiddel of lange termijnoplossing, het belangrijkste is dat je een aanpak kiest die past bij jouw doelen en risicobereidheid. De markt beweegt snel, maar jouw strategie hoeft dat niet te doen.

Diamond Pigs helpt beleggers rust te vinden in een markt die vaak onrustig voelt. Met datagedreven strategieën die beschermen bij dalingen en meebewegen bij stijgingen kun je investeren met overzicht en zonder dagelijks handelen. Je behoudt altijd volledige controle over je eigen wallet terwijl de technologie het werk doet. Zo investeer je doordacht, menselijk en kalm in een digitale wereld die nooit stil staat.